İş hukuku işçi ve işveren davalarını konu olan bir hukuk dalıdır. İş hukuku davaları iş mahkemelerinde görülmekte olup 12.10.2017 tarihinde getirilen düzenleme ile arabuluculuk şartına bağlanmışlardır. Arabuluculuk, tarafların dava açılmadan taleplerini sunduğu ve çözüme kavuşturulması halinde usul ekonomisi açısından oldukça faydalı bir kurumdur. Arabuluculuk zorunlu dava şartı olduğundan arabuluculuğa başvurmadan açılan davalar dava şartı yokluğundan reddedilecektir.
İş Davalarında Zorunlu Arabuluculuk Kapsamına Giren Talepler Nelerdir?
İş davalarında zorunlu arabuluculuk kapsamına giren istemler aşağıdaki gibidir:
- İşe İade Davaları,
- Boşta Geçen Süre Tazminatı Talepli Davalar,
- İşe Başlatmama Tazminatı Talepli Davalar,
- Kıdem Tazminatı ve İhbar Tazminatı Talepli Davalar,
- Kötüniyet Tazminatından Doğan Davalar
- Bakiye Süre Ücreti Talepli Davalar,
- Eşit Davranmama Tazminatı Talepli Davalar,
- Sendikal Tazminat Davaları,
- Ücret Alacağı – Ödenmeyen Maaş Alacağı Davaları,
- Fazla Mesai Ücretinin Talep Edildiği Davalar,
- Yıllık İzin Ücreti Talepli Davalar,
- Yol ve Yemek Ücretinin Talep Konusu Yapıldığı Davalar,
- Ulusal Bayram ve Genel Tatil ( UBGT ) Ücret Alacağı Davaları,
- Prim ve İkramiye Ücretinden Doğan Davalardır.
İş Davalarında Zorunlu Arabuluculuk Kapsamı Dışındaki Talepler
Yukarıda saydığımız talepler zorunlu arabuluculuk kapsamında iken aşağıda sayacağımız talep ve davalar zorunlu arabuluculuk kapsamı dışındadır. Buna göre;
- İş Kazasından Doğan Maddi Tazminat – Manevi Tazminat Davaları,
- İş Kazasından Doğan Maluliyet Tespiti Davaları,
- İş Göremezlik Oranının Tespiti Davaları,
- İş Kazasından Doğan Maluliyet Oranına Yönelik İtiraz Davaları,
- İş Kazası Nedeniyle İkame Edilen Rücu Davaları,
- Meslek Hastalığından Doğan Maddi Tazminat – Manevi Tazminat Davaları,
- Meslek Hastalığından Doğan Maluliyetin Tespiti Davaları
- İş Göremezlik Oranına Yönelik Tespit Davaları,
- Meslek Hastalığından Doğan Maluliyet Oranına İlişkin İtiraz Davaları,
- Meslek Hastalığı Nedeniyle İkame Edilen Rücu Davalarıdır.
İş Davalarında Arabuluculuk Başvurusu Nereye ve Nasıl Yapılır?
İş hukuku kapsamındaki işçi işveren iş davalarında arabuluculuk başvurusunun hangi şekilde, nereye nasıl yapılacağı en çok merak edilen sorulardan biridir. Arabulucuya işçi veya işveren bizatihi kendisi başvurabileceği gibi vekilleri vasıtasıyla da başvurabilir. Taraflar iradi olarak kendi aralarında bir arabulucu üzerinde anlaşabileceği gibi taraflardan her biri diğerine sormadan arabuluculuk bürosuna başvurarak rastgele bir arabulucu tayin edilmesini tercih edebilir. Genel olarak uygulamada karşımıza çıkan başvuru yöntemi de taraflardan birinin arabuluculuk bürosuna başvurarak rastgele bir arabulucu tayin edilmesidir.
Yetkili arabuluculuk bürosu başvuracak tarafın karşı tarafının bulunduğu yer ya da işin yapıldığı yer arabuluculuk bürosudur. Örneğin işçinin başvurması halinde işverenin ikametgahı ya da işin yapıldığı – iş yeri – yer arabuluculuk bürosu yetkili hale gelecektir.
Adliyelerde bulunan arabuluculuk bürosuna yapılacak başvuru neticesinde arabuluculuk süreci de başlayacaktır. İşveren avukatı ya da işçi avukatının UYAP sistemi üzerinden arabuluculuk başvurusu yapması da mümkündür.
İş Davasının Arabuluculuk Yoluyla Çözülmesi Ne Kadar Sürer?
İş davasının dava şartı olan arabuluculuk sürecinin ne kadar sürdüğü en çok merak edilen sorulardan biridir. Arabuluculuk süreci arabulucu tayin edildikten sonra 3 hafta içerisinde sonuçlanır. Mücbir ya da özel bir sebep olması halinde bu süre en fazla 1 hafta daha uzayabilir.
İş Hukukunda Arabuluculuk Süreci Nasıl Sonuçlanır?
İş hukukunda arabuluculuk sürecinin safahatlarını ele aldıktan sonra arabuluculuk süreci nasıl sonuçlanır sorusuna da değinmekte fayda olduğu kanaatindeyiz. Dava şartı olarak zorunlu arabuluculuk süreçleri sonucunda taraflar anlaşma, uzlaşma zorunda değillerdir. Ayrıca yine taraflar arabuluculuk sürecinde ileri sürdüğü taleplerle anlaşamama halinde dava aşamasında bağlı değillerdir.
Arabuluculuk süreci; müzakere edilemeden anlaşamama ( taraflara ulaşılamaması ya da tarafların görüşmeye katılmaması ) , yapılan görüşmeler sonucunda anlaşamama veyahut da yapılan görüşmeler sonucunda anlaşma şeklinde sonuçlanabilir. Arabulucu tüm sonuçları Arabuluculuk Daire Başkanlığı’na bildirmekle yükümlüdür.
Dikkatinizi Çekebilir: İş Hukuku
Arabuluculukta Anlaştık Ancak Parayı Ödemedi?
İş davalarına yönelik yürütülen arabuluculuk sürecinde işçi tarafının en çok merak ettiği ve karşılaştığı sorunlardan biri anlaşma / uzlaşma halinde işverenin anlaşılan miktarı ödememe seçeneğidir. Öncelikle belirtmek gerekir ki arabuluculuk anlaşma tutanağı mahkeme kararı hükmünde olup icraya kabildir. Böylelikle taraflar anlaşma tutanağını ilamlı icra takibine konu edebilir ve icra takibini başlatabilirler.
Arabuluculuk Aşamasında Arabulucunun Ücreti
Arabuluculuk aşamasına yönelik merak edilen bir diğer soru da arabulucunun ücretinin kim tarafından ödeneceğidir. Zorunlu arabuluculuk süreçlerinde tarafların anlaşması halinde arabulucunun ücreti taraflarca eşit şekilde karşılanır. Ancak anlaşamama halinde ileride haksız çıkacak kişiden karşılanmak üzere arabulucunun ücreti Adalet Bakanlığı’nca karşılanmaktadır.